تفاوت فیوز، کلید مینیاتوری و کلید اتوماتیک

1) فیوز (Fuse):

یک فیوز یک مؤلفه حفاظتی در سیستم‌های الکتریکی است. هدف اصلی فیوز جلوگیری از افزایش جریان بیش از حد در یک مدار الکتریکی و جلوگیری از خرابی و خطرات ناشی از آن است. فیوزها به‌صورت مقطع شده عمل می‌کنند، به این معنا که اگر جریان در مدار بیش از حد مجاز افزایش یابد، فیوز به طور خودکار قطع می‌شود و جریان را قطع می‌کند.
فیوزها به طور معمول از جنس یک تیوپ شیشه‌ای با یک‌مهره فلزی در داخل تشکیل شده‌اند. تیوپ شیشه‌ای در صورت افزایش جریان تبدیل به یک بخار فشرده می‌شود و مسیر جریان را قطع می‌کند. این رشتۀ فلزی در بدنۀ مناسبی قرار دارد تا در صورت سوختن فیوز، از پخش فلز مذاب جلوگیری کرده و تعویض آن را آسان می‌کند. 

فیوزی که جریان نامی آن ۱۶ آمپر است، برای عبور برق ۱۶ آمپر آزمایش می‌شود. وقتی که بیش از ۱۶ آمپر از آن عبور داده شود، تکه سیم داخل فیوز ذوب خواهد شد (فیوز می‌سوزد). این عمل درست مانند قطع کلید یا بریدن سیم است. هرچه مقدار جریان اضافی بیشتر باشد، فیوز سریع‌تر می‌سوزد. معمول‌ترین نوع آن‌ها، فیوز فشنگی است. پایه فیوز شبیه پایه لامپ معمولی است. این وسیله، اولین‌بار توسط توماس ادیسون در سال ۱۸۹۰ میلادی ثبت اختراع شد. شمای فنی فیوزها را در شکل زیر مشاهده می‌کنید.

2) کلید فیوز (Fuse key):

بسیاری از حوادثی که در شبکۀ فشار ضعیف منجر به برق گرفتگی می شود مربوط به قوس الکتریکی است که در موقع تعویض فیوز یعنی در هنگام درآوردن فیوز زیر بار و یا جا انداختن آن در زیر جریان اتصال کوتاه به وجود می آید. لذا برای جلوگیری از خطراتی که در موقع تعویض فیوزها در شبکه فشار ضعیف پیش می آید، بهتر و مناسب تر است که به جای کلید و فیوز از کلید فیوز استفاده کنید. در کلید فیوزها، فیوزها بر روی در کلید سوار شده و با باز کردن در کلید، فیوزها از شبکه جدا می شوند که می توان با بیرون آوردن در کلید، نسبت به تعویض فیوزها اقدام کرد. پس از تعویض فیوزها نیز، در کلید در داخل مجموعه جا زده شده و با بستن آن، فیوزها در شبکه قرار می گیرند. در مواقعی که جریان اتصال کوتاه شبکه یا مصرف کننده پشت فیوز خیلی زیاد باشد، اجباراً به خاطر قدرت قطع مناسب باید از کلید فیوزها استفاده شود. کلید فیوز نسبت به کلیدهای خودکار ارزان تر و از لحاظ جایگیری و ابعاد کوچک تر است. بنابراین راحت بودن تعویض فیوزها و عدم باز کردن در تابلو، در موقع تعویض فیوزها از مزایای مهم کلید فیوز به شمار می رود.

این کلید نوعی کلید به همراه فیوز است و در زمان اتصال کوتاه مدار، کلید قطع می شود و برای وصل مجدد آن باید اهرم آن را به سمت بالا بزنیم. این کلید به صورت تکی، دوتایی، سه تایی و چهارتایی در بازار یافت می شود. در کلیدهای اتوماتیک دوتایی، سه تایی و یا چهارتایی، در زمان اتصال کوتاه در مسیر یکی از کلیدها، تمامی کلیدها با هم قطع خواهند شد. از این کلیدها اغلب در تابلوهای برق خانگی و یا در جاهایی که مصرف پایین است استفاده می شود در ساختمان داخلی این نوع از کلید، یک رله وجود دارد که جریان مصرف کننده به طور مستقیم از پیچ این رله عبور می کند در صورتی که جریان از مقدار مشخصی بیش تر شد، رله جذب کرده و اهرم نگه دارنده کلید اصلی را رها می کند و به کمک فنر کنتاکت های کلید اصلی قطع می شوند و بدین وسیله کلید قطع می شود.

3) کلید مینیاتوری (Miniature Circuit Breaker - MCB):                                                                                                               

کلید مینیاتوری یکی از ابزارهای حفاظتی است که می تواند جریان ۲ تا ۶۳ آمپر را در مصارف خانگی و صنعتی و تجاری حفاظت کند. این کلید دارای سه مشخصه زیر است:

1. محدود کنندگی جریان.
2. حفاظت در برابر اضافه جریان (Over Load).
3.  حفاظت در برابر اتصال کوتاه (Short Circuit).

عملکرد داخلی کلید مینیاتوری:

یک فیوز از این دو نوع مکانیزم برای عملکرد خود استفاده می کند...

1.  عملکرد بی متالی برای حفاظت اضافه بار: تشخیص جریان اضافه بار به عهده یک فلز (بی متال) است که به وسیلۀ عبور جریان مدت دار بیش از جریان نامی، گرم شده و بر اثر خم شدن باعث عمل کنتاکت فیوز شده و مدار را قطع می کند.
2.  عملکرد مغناطیسی جهت حفاظت از اتصال کوتاه: جریان اتصال کوتاه به وسیلۀ سیم پیچ که دارای تعداد دور کم و قطر زیاد است به صورت مغناطیسی تشخیص داده شده و فیوز مینیاتوری عمل می کند.

برای قیمت و خرید انواع کلید مینیاتوری اینجا کلیک کنید.

 از کلیدهای مینیاتوری تند کار جهت مدارهای روشنایی (غیر موتوری) و از کلیدهای مینیاتوری کند کار جهت مدارهای موتوری استفاده می شود. مزیت فیوزهای مینیاتوری در این است که فضای کم تری می گیرند و می توان آنها را کنار هم به صورت ردیفی چید. از این کلیدها می توان در منازل استفاده کرد و قسمت های مختلف ساختمان را از مسیر آنها تغذیه کرد تا چنان چه اشکالی در قسمتی از ساختمان به وجود آمد، باعث قطع کامل جریان نشود. کلید مینیاتوری مورد استفاده در منازل، در تابلوهای کوچک قرار می گیرند. امروزه در ساختمان ها از فیوزهای مینیاتوری استفاده می شود. فیوزهای مینیاتوری در داخل جعبه تقسیمی که در هر واحد آپارتمانی تعبیه شده اند قرار می گیرند. 

ویژگی های کلید مینیاتوری:

• کلید مینیاتوری باید از نوع حرارتی – مغناطیسی بوده و بدنه آن استقامت حرارتی و مکانیکی کافی برای تحمل مداوم جریان نامی قید شده آن را داشته باشد.
• بدنۀ کلیدهای مینیاتوری باید بتواند توانایی جریان اضافه بار و اتصال کوتاه را تحمل کند؛ جریان هایی که کلید، عامل حفاظتی آن بوده و در شرایط کاری قید شده است.
• درجه حفاظت کلید باید با درجه حفاظت تابلو همخوانی داشته و از درجه حفاظت تابلو نکاهد.
• محفظۀ در برگیرنده جزء عمل کننده حفاظتی، باید به منظور جلوگیری از تماس شخص با مکانیزم مزبور کاملاً مهر و موم شده باشد.
• اجزای فلزی مکانیزم عمل کننده کلید باید از جنس مقاوم بوده تا در شرایط آب و هوایی نامساعد فرسوده نشود.
• ترمینال های کلید باید به گونه ای انتخاب شود که از پراکنده شدن سیم و کابل متصل به آن جلوگیری شود.
• رزوه های پیچ ترمینال ها باید در فلز محکم شود. انتهای آچارخور پیچ ها باید گرد بوده تا از صدمه رساندن به سیم ها جلوگیری نماید.

تفاوت فیوز و کلید مینیاتوری

تفاوت‌های اصلی بین فیوز و کلید مینیاتوری به‌عنوان دو مؤلفه حفاظتی در سیستم‌های الکتریکی عبارت‌اند از:
 نوع عملکرد:
فیوز به‌صورت مقطع شده عمل می‌کنند. به این معنا که اگر جریان در مدار بیش از حد مجاز افزایش یابد، فیوز به طور خودکار قطع می‌شود و جریان را قطع می‌کند. برای بازگرداندن عملکرد فیوز به وضعیت عادی، فیوز باید تعویض شود. کلید مینیاتوری از نوع باز و بسته کردن دستی است و معمولاً با دکمه‌های مخصوص کنترل می‌شود. در صورت افزایش جریان بیش از حد مجاز، کلید مینیاتوری به طور خودکار به وضعیت قطع منتقل می‌شود و مدار را قطع می‌کند. برای بازگرداندن عملکرد آن به وضعیت عادی، کافی است که دکمه‌های کلید مینیاتوری را به وضعیت بسته تغییر دهید.
 قابلیت تنظیم:
فیوزها قابلیت تنظیم ندارند. یک فیوز خاص به مقدار مشخصی از جریان مجاز حفاظت می‌کند، و اگر جریان بیش از این مقدار باشد، فیوز به طور کاملاً قطع می‌شود و باید تعویض شود. کلید مینیاتوری دارای قابلیت تنظیم جریان مجاز است. این به این معناست که می‌توانید مقدار جریان مجاز را بر اساس نیاز خودتنظیم کنید. این ویژگی اجازه می‌دهد تا در صورت نیاز، جریان مجاز را افزایش یا کاهش دهید بدون نیاز به تعویض مؤلفه.
 بازیابی:
فیوز برای بازگرداندن عملکرد فیوز به وضعیت عادی، فیوز باید تعویض شود. این به معنای این است که فیوز مصرف‌پذیر است و پس از یک‌بار فعال‌شدن باید تعویض شود. کلید مینیاتوری به طور مکرر قابل بازگرداندن است. به این معناست که بعد از اینکه به وضعیت قطع منتقل شود (به دلیل افزایش جریان بیش از حد)، با باز کردن و بسته کردن دستی دکمه‌های کلید مینیاتوری می‌توانید مدار را دوباره فعال کنید.
 در کل هر دو فیوز و کلید مینیاتوری به‌عنوان مؤلفه‌های حفاظتی مورداستفاده در سیستم‌های الکتریکی قرار می‌گیرند، اما دارای ویژگی‌ها و عملکردهای متفاوتی هستند که بسته به نیازهای خاص سیستم‌های الکتریکی انتخاب می‌شوند.

منبع مطلب: https://elicaelectric.com